Üniversiteler yüz yüze eğitime açılacak mı?
Yüz yüze eğitime hazırlanılan bu dönemde üniversitelerden aşılamayla ilgili kararlar peş peşe geliyor. Bazı üniversitelerden yapılan aşı olmayanların kampüse alınmayacağına yönelik duyurular sonrası hukukçular kritik açıklamalarda bulundu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, üniversitelerin 13 Eylül’den itibaren açılabileceğini duyurmuştu. Yeni akademik yıl öncesi üniversiteler, bir taraftan yüz yüze eğitime hazırlanırken diğer taraftan da aşıyla ilgili kararlar almaya başladılar.
Kadir Has Üniversitesi’nin aşı olmayan öğrencilerin kampüse girmesine izin verilmeyeceğini ancak online eğitime devam edebileceğini açıklamasının ardından Marmara ve Üsküdar üniversiteleri de öğrencilerine aşı tavsiyesinde bulundu.
Karara birçok öğrenci, eğitim haklarının bu şekilde engellenemeyeceğini belirterek tepki gösterdi. ABD’deki bazı üniversiteler, yeni akademik yılda kampüslere girişte aşı zorunluluğu getirdi.
Konuyla ilgili görüş aldığımız hukukçular, bu kararın Türkiye’de uygulanmasının mümkün olmadığını belirttiler. Anayasa’nın 42. Maddesi’nde güvence altına alınan eğitim hakkının senato kararıyla engellenemeyeceğini kaydeden hukukçuların görüşleri şöyle:
"DAVA AÇARSA KAZANIR"
Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muharrem Özen: Anayasa’nın öngördüğü eğitim hakkını ancak kanunla sınırlayabilirsiniz. Aşıyı hiç kimseye dayatamadığınız yerde üniversiteyi kazanmış bir öğrenciye 'Ben seni almıyorum' diyemeyiz.
Üniversitenin alacağı senato kararıyla bu işlem yapılamaz. ABD’deki üniversitelerde eyaletlere göre uygulama değişebilir. Anayasamıza göre bu mümkün değil. Aşı çalışmalarında 20 yaş grubunun henüz bilimsel sonuçları açıklanmadığı için gençler kaygı duyuyorlar.
"Aşı olmayanları kampüse alamam" demek, temel hak ve özgürlüğü sınırlayıcı işlem olduğu için ancak kanunla mümkün. Öğrenci böyle bir durumla karşılaşırsa dava açarsa kazanır.
Tıp Hukuku Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Hakan Hakeri: Üniversitelerin aldığı aşı kararlarının hukuki bir alt yapısı yok; Anayasa’ya aykırı. Bu kararla eğitim hakkını engellemiş oluyorlar. Aşı tıbbi bir müdahaledir. Her tıbbi müdahalenin artıları, eksileri var. Bunları kabul edip etmemek kişiye bağlı.
Kanuni dayanak olmadan eğitim hakkının sınırlandırılması tamamen Anayasa’ya aykırı. Bu kararı alan üniversitelerdeki öğrenciler, kararın iptali için yargıya başvurabilir. Bundan bir zarar görmesi söz konusuysa tazminat davası açabilir.
"KANUNLA DÜZENLENİR"
Hukukçu Dr. Rezan Epözdemir: Anayasa’nın 42. Maddesi “Kimse eğitim öğretim hakkından yoksun bırakılamaz” diyor. Eğer eğitim hakkına ilişkin kısıtlama yapacaksanız kanunla yapmak zorundasınız. Hakkın özüne dokunmayacaksınız, ölçülülük ilkesinin; demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olacak.
Aksi halde temel bir insan hakkı olan bu hakkın özüne dokunacak şekilde ihlal etmiş olursunuz. Senato kararıyla böyle bir düzenleme yapılamaz. Kanunun olmadığı yerde ve yaptırımının belli olmadığı noktada Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ile Anayasa Mahkemesi, zorunlu aşı uygulamalarıyla ilgili ihlal kararları veriyor.
