Üniversite Okumanın Getirisi Azalıyor: Maaş Farkı Giderek Düşüyor
Son yıllarda asgari ücretin ortalama bir ücret haline gelmesi ve üniversite mezunlarının gelir farkının hızla erimesi, eğitimli kesimin kazançlarına dair soru işaretlerini artırıyor. Özellikle cinsiyet bazında farklar belirginleşirken, yükseköğretim mezunlarının kazancı, lise mezunları ve vasıfsız işçilerle neredeyse eşitlenmiş durumda.
Eğitimli ve Vasıfsız Çalışan Arasındaki Fark Azalıyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Gelir Dağılımı İstatistikleri'ne göre, yükseköğretim mezunlarının yıllık ortalama geliri, bir okul bitirmeyenlere kıyasla 2006'da 3,66 kat fazlayken, bu oran 2024'te 2,91'e geriledi. Lise mezunlarına göre ise bu fark 1,77 ile zirveyi gördüğü 2013'ten itibaren düzenli olarak azalarak 2024'te 1,29 seviyesine düştü.
Kadınların Kazançları Erkeklere Göre Daha Hızlı Eriyor
Kadın ve erkekler arasındaki gelir farkı giderek açılıyor. Aynı eğitim düzeyine sahip erkekler, kadınlardan daha fazla kazanıyor. Örneğin, 2006’da yükseköğretim mezunu erkeklerin kadınlara kıyasla kazanç oranı 1,24 iken, 2024'te bu oran 1,38'e çıktı. Kadınlar, özellikle yükseköğretim mezunu olduklarında bile kazançlarının asgari ücrete oranla daha düşük seviyede kalmasından şikayetçi.
Cinsiyetler Arasındaki Gelir Adaletsizliği Derinleşiyor
İlkokulu bitirmemiş erkeklerin aynı eğitim seviyesindeki kadınlardan daha fazla kazanması dikkat çekici bir başka veri. 2006’da bu fark 1,65 kat iken, 2024'te 1,94’e çıktı. Bu durum kadınların işgücü piyasasındaki dezavantajını ortaya koyuyor.
Asgari Ücret Eğitimli Kesimi Zorluyor
Eğitimli bireyler, kazançlarının asgari ücretle eşitlenmesine tepkili. Üniversite mezunu erkeklerin asgari ücrete oranı 2018'de 3 kat iken, 2024'te 1,71’e geriledi. Kadınlarda bu oran, 2006’da 2 iken 2024'te 1,23’e düşerek neredeyse asgari ücretle eşitlendi.