‘Sakarya tarımı’nda yapay zeka

Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi’nde (SUBÜ), Tarımsal Öğretimin 177. Yılı etkinlikleri kapsamında ‘Sakarya Tarımsal Vizyon Toplantısı’ gerçekleştirildi. Üniversite lokalindeki toplantıya AK Parti Sakarya Milletvekili Çiğdem Erdoğan Atabek, SUBÜ Rektörü Prof. Dr. Mehmet Sarıbıyık, Tarım ve Orman İl Müdürü Ali Ulvi Özerdem, Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası (SATSO) Yönetim Kurulu Başkanı Akgün Altuğ, Sakarya Ticaret Borsası Başkanı Mustafa Genç, Fiskobirlik Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Bayraktar, Mısır Araştırma Enstitüsü Müdürü Bülent Cengiz, Ziraat Odaları Koordinasyon Kurulu Başkanı Ali Şener Bayraktar, SUBÜ Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Taki Demir, Sakarya Büyükşehir Belediyesi Tarımsal Hizmetler Daire Başkanı Yusuf Çelebi, SATSO Tarım Komisyonu’ndan Volkan Terzioğlu ve Akif Yılmaz Tarım Aletleri Firma Sahibi Akif Yılmaz katıldı. Toplantıda Sakarya tarımının mevcut durumu, tarımsal riskler, yürütülen projeler, tarımın şehrin geleceğinde oynayacağı rol, tarımsal verimliliğin artırılması ve üretilen tarım ürünlerinin işlenerek katma değerli ürün haline dönüştürülmesi gibi konular konuşuldu.

Avrupa’da satış imkânı bulabiliriz

Ortak akılla yapılan işlerin çıktılarının önemli neticeler doğurduğunu kaydeden AK Parti Sakarya Milletvekili Çiğdem Erdoğan Atabek, “Şehrimiz tarımı için gayret gösteren birbirinden değerli isimlerin ‘Sakarya tarımı’ ekseninde bir araya gelmesi ve bunun SUBÜ çatısı altında gerçekleşiyor olması son derece önemli. Nitekim şehrimiz için Ziraat Fakültesi önemli bir eksiklikti. Çok şükür bu eksiklik giderilerek projeler üretilmeye ve şehrin tarımına bilimin ışığında daha fazla bakılmaya başlandı. Rektörümüz de her zaman elini taşın altına koyuyor. Birlikte iş yapmaktan ve şehrimize katkı sağlamaktan keyif alıyoruz. Çeşitli vesilelerle Avrupa’da gerçekleştirdiğimiz temaslarda şehrimiz tarımını ve tarım ürünlerini anlatmıştık. Onların istediği tarzda ürünler üretirsek Avrupa’da rahatlıkla satış imkânı bulabiliriz. Dünya verilerine bakıldığında buğday üretiminde yüzde 20 ve yüzde 40 arasında bir verim kaybı var. Verim artırıcı çalışmalara devam etmeliyiz. Nitekim özellikle son iki yıldır yabancı markalarla yarışır verimli ve yerli buğday ürettik. Şehrimizin çeşitli bölgelerin kurduğumuz demo tarlalarda çiftçilerimiz üretimi yerinde ve uygulamalı olarak görüyor.”

Eğitim ve yapay zekâ yardımcı olacaktır

Üniversite olarak şehir için önemli bir istişare toplantısına ev sahipliği yapmaktan mutluluk duyduklarını belirten SUBÜ Rektörü Prof. Dr. Mehmet Sarıbıyık, “Şehrimizin tarımının gelişmesi ve marka ürünlerinin daha verimli, daha katma değerli hale gelmesi için yoğum bir şekilde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Nitekim gerek fakültemizdeki gerekse paydaşlarından olduğumuz 2. Organize Sanayi Bölgesi’ndeki doku kültürü laboratuvarlarında ihracata dönüşen ciddi işler başarıyoruz. 1999 yılında yaşanan depremin ardından deprem araştırmaları çerçevesinde yetkilendirilen kişilere eğitim vermiştik ve bundan sonra Sakarya’da bina kimlikleri oluşmuştu. Böylelikle bilimsel veriler üzerinden çalışmalar devam etmişti. Tarımda da mühendislere ve konunun ilgililerine eğitim verilmesi gerektiğini düşünüyorum. Yapay zekâyla verileri işleyerek ne yapılması gerektiğiyle ilgili bilimsel ve somut bir reçete ortaya koymalıyız. Bunu yaparsak bu anlamda bir kültür oluşacaktır. Hayvancılık konusu da yine tarımla bağlantılı olarak önemli bir konu. Üniversitemiz bünyesinde bir Veterinerlik Fakültesi oluşturmak için Yükseköğretim Kurulu’na (YÖK) ilgili senato kararımızı ilettik” diye konuştu.

Toplu alanlarda bilinçli tarım çalışmaları yapılmalı

Toptan bir yaklaşımın sorunları çözmeyeceğini söyleyen Fiskobirlik Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Bayraktar, “Temel meselemiz eğitim olmalı. Geleneksel yöntemler de önemli ancak eğitim alarak bir işi yapmak bambaşka sonuçlar veriyor. Fındıkta 120 nihai marka bulunuyor. Gübre ve toprak analizi son derece önem arz ediyor. Önce analiz sonra çalışma prensibini belirlemeliyiz. Bu toplantıları istikrarlı hale getirmemiz gerekiyor. Çiftçi toprağa ne atıyor? Hasılatı ne oluyor? bununla ilgili bir çalışma ortaya konulursa elimizde bilimsel veri olur. Adımlar buna göre atılır. Alan bazlı, çiftçi bazlı kayıt çalışmaları yapılmalı” dedi. Arazilerin toplulaştırma konusunun önemine değinen Ziraat Odaları Koordinasyon Kurulu Başkanı Ali Şener Bayraktar, “Tarlaların yüzde 15 – yüzde 20 gibi alanı kayboluyor. Bakanlığın bununla ilgili bir çalışması var. İhale edildi. Firma ve bakanlık çiftçilerle görüşmelere başladı. Bizzat iştirak ederek sürecin içinde yer alıyorum. Sakarya’daki çiftçilerimizin tarlaları ile ilgili çeşitli hassasiyetlerinden dolayı işler yavaş ilerliyor ve süreç zayıflıyor. Buna alternatif olarak büyük rezerv alanlar belirleyip toplu alanlar oluşturarak planlı ve bilinçli tarım çalışmaları yapılmalı.”

Bilinçli tarım kente göçü engelleyebilir

2023 yılında doğrudan parasal desteklerin kalktığı bilgisini veren İl Tarım ve Orman Müdürü Ali Ulvi Özerdem, “Artık ayni yardım yapılıyor. Geçen yıl 36 kalemde 190 milyon liralık destek verildi. Geleneksel çiftçilerin üretiminde yüzde 25 kayıp var. Bir depo mazotla 25 dönüm yapılacakken 50 dönüm yapılıyor ve bir kez ızgara yapılıyor. Neticede ekilen fideler büyük tezeklerin içinden çıkamıyor. Ziraat Fakültesi sayesinde bilinçli tarım yapılarak şehirlere göçün engellenebileceğini düşünüyorum” ifadelerini kullandı. SATSO Başkanı Akgün Altuğ, valilik ve İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile birlikte çalışmalar yürüterek tarımla ilgili bir rapor hazırladıklarını söyledi. Tarım komisyonunun aktif olarak faaliyetlerini yürüttüğünü kaydeden Altuğ, komisyonda farklı yapıların bir araya gelerek somut çıktılar ürettiğini, bu çıktılar arasında Doku Kültürü Laboratuvarı ve Seracılık Mükemmeliyet Merkezi’nin de yer aldığını vurguladı. Sakarya Büyükşehir Belediyesi Tarımsal Hizmetler Daire Başkanı Yusuf Çelebi ise bitkiyi korumanın önemine dikkat çekerek tüm paydaşların birlikte hareket etmesi gerektiğine değindi.

48 proje üzerinde çalışıyoruz

Bölümleri Fikir Sofrası’nda belirlediklerini hatırlatan SUBÜ Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Taki Demir, “Fındık alanında uzman hocalarımızı da fakültemiz kadrosuna dâhil ettik. 10 tane fındık projemiz başladı. Verimliliği artırmaya yönelik çalışmalarımızda şu ana kadar başarılı sonuçlar elde ettik. Fındık çeşit koleksiyon bahçemizi Arifiye’de kuruyoruz. 48 proje üzerinde çalışmalarımız sürüyor. Tarımda Kadın Eli isimli projemiz Toyota desteğiyle devam ediyor. Seramız kuruldu ve üretim yapılmaya başlandı. Yaşlanan fındık bahçelerini gençleştirme konusu üzerinde önemle duruyoruz. Buna özel sektör iş birliği ile çözüm üretme arzusundayız. Tarım Ar-Ge ve İnovasyon Merkezi kurmayı hedefliyoruz. Arazi toplulaştırma sanal sınır uygulamasıyla büyük bir şirket haline gelebilir. Kazançtan pay almak üzerine böyle bir sistem kurulabilir. Gelecekte güvenli gıda her şeyden daha kıymetli ve paha biçilemez olacak. Kent tarımı geleceğin tarımıdır. Akıllı tarım sistemleri sorunların çözümü için çok faydalı olacak. 20 milyon TL bütçeli toprak analizleri ile çeşitli sorunların çözümüne odaklanan projemiz hazır.”