Justinianus Köprüsü: 1500 Yıllık Sır Perdesi Hâlâ Çözülemedi
Doğu Roma İmparatoru Justinianus tarafından MS 562 yılında inşa edilen ve Ayasofya ile çağdaş olan Justinianus Köprüsü, yaklaşık 1500 yıldır tarihe tanıklık ediyor. Sakarya’nın Serdivan ilçesinde yer alan ve halk arasında "Beşköprü" olarak bilinen köprü, hem işlevi hem de tarihi misyonuyla hala birçok gizemi barındırıyor.
Justinianus Köprüsü, 384 metre uzunluğu, 9,85 metre genişliği ve 12 kemer gözüyle dikkat çekiyor. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan köprü, Bizans İmparatorluğu döneminin Anadolu’daki en görkemli yapılarından biri olarak kabul ediliyor. Ancak köprünün, Justinianus’un Boğaziçi yerine gemiyle Anadolu’dan geçebilmek için tasarladığı iddia edilen bir kanal projesinin parçası mı olduğu hala tartışılıyor.
Tarihçilerin Dikkatini Çeken Sorular
Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) Sakarya Sosyal ve Kültürel Çalışmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Dr. M. Alper Cantimer, köprünün işlevine dair tartışmaların devam ettiğini belirterek, "Justinianus’un köprüyü bir nehir limanının ya da Anadolu’nun içlerine kadar uzanan bir ticaret yolunun parçası olarak tasarlamış olabileceği yönünde teoriler var. Ancak nehrin yatağının değişmiş olabileceği ya da tamamen farklı bir hedefe hizmet etmiş olabileceği de ihtimaller arasında. Bu köprünün işlevine dair kesin bilgilere ulaşabilmek için saha araştırmalarına ve arkeolojik çalışmalara ihtiyaç var" dedi.
Tarihi Kalıntılar ve Restorasyon Çalışmaları
2019 yılından bu yana Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından restorasyon çalışmaları devam eden köprüde, güney cephesinde yapılan kazılar sırasında bir hamam ve sarnıç kalıntıları ortaya çıkarıldı. Yakın çevrede başka müştemilatların da bulunabileceği düşünülüyor. Dr. Cantimer, "Bu kalıntılar, köprünün işlevine dair ipuçları sunabilir. Ancak şu an için köprünün tam olarak hangi amaçla yapıldığına dair kesin bir bilgi bulunmuyor" ifadelerini kullandı.
Adapazarı’nın Anlamı Derinleşiyor
Dr. Cantimer, köprünün bir nehir limanının parçası olması durumunda Adapazarı isminin tarihi bir anlam kazanacağını belirtti. Sapanca Gölü, Çark Deresi ve Sakarya Nehri arasında bir bağlantı kurularak mermer ticareti ve donanma faaliyetleri için kullanılmış olabileceği teorisi üzerinde duruluyor.