Emeklilik başvurusunu 2023’te mi yoksa 2024’te mi yapmak avantajlı?

Emeklilik başvurusu yapmak isteyenlerde her sigortalı için değişiklik gösteren avantajlılık durumları mevcut. Haberimizde sizler için bu avantajlara göre 2023 yılında mı yoksa 2024 yılında mı emeklilik talebi oluşturulmalı konusunu detayları ile birlikte derledik.

Öncelikle her sigortalı için farklılıklar gösteren başvuru zamanlarındaki değişiklikleri inceleyelim.

1 Ocak 2000 ile 1 Ekim 2008 tarihleri arasında ve 1 Ekim 2008'den emekli aylığı talep tarihine kadar geçen süre içinde ödenen primler ve prim hesabına esas kazanç tutarları, emekli aylığı üzerinde farklı etkilere sahiptir.

Bu durum, emekli aylığı hesaplama usulünün bu dönemlerde değiştirilmiş olmasından kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla, söz konusu üç döneme ait hesaplanan emekli aylıklarının toplamı, emekli aylığı tutarını belirleyen önemli bir faktördür.

Enflasyon etkisi…

Emeklilik dilekçesini yılbaşından (1 Ocak 2024’ten) önce mi yoksa sonra mı (1 Ocak 2024 ve daha sonra) vermenin daha avantajlı olduğunun tespiti için; 2023 yılında emekli aylıklarına yapılan kümülatif zam oranı ile, 2023 yılı güncelleme katsayısının (2003 yılı TÜFE artış oranı + gelişme hızının yüzde 30) belirlenmesi gerekiyor.

1 Ocak 2023 tarihinden itibaren emekli aylıklarına %30 oranında bir zam yapılmıştır. Ayrıca, yılın ikinci yarısında, 1 Temmuz 2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere emekli aylıklarına %25 oranında bir zam daha gerçekleştirilmiştir. Bu zamların kümülatif etkisiyle, 2023 yılında emekli aylıklarındaki toplam artış oranı %62.5 olarak belirlenmiştir.

Katsayı farkı…

2023 yılı enflasyon oranı (TÜFE) 3 Ocak 2024’te, gelişme hızı (büyüme oranı) ise muhtemelen Mart 2024 ayının sonunda veya Nisan 2024 ayı başında açıklanacak. Kısaca bu oran henüz belli değil.

Ancak, gerek Merkez Bankası’nın beklentisi gerekse Orta Vadeli Program (OVP) verilerine baktığımızda, yaklaşık olarak bu parametreleri belirlememiz mümkün olabiliyor. Bu kapsamda yapılan hesaplamayla 2023 yılı güncelleme katsayısı muhtemelen 1.6650 civarında çıkıyor.

2023 bitmeden başvurulursa...

Aralık ayı çıkmadan emekli aylığı talebinde bulunanlara 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren emekli aylığı bağlanacak. Bağlanacak olan emekli aylığı ise şu şekilde hesaplanacak:

1 Ocak 2000’den önceki döneme ilişkin olarak katsayı ve gösterge sistemine göre hesaplanan kısmi aylık ile 2000’den itibaren prime esas kazanç tutarları, ait olduğu yıldan emeklilik talep tarihinden (Aralık 2023 ayından) önceki yılın (2022 yılın) sonu itibariyle güncelleme katsayına göre artırılarak güncellenecek. Ve prim ödeme gün sayısına göre emekli aylığı hesabına esas; ortalama aylık kazanç tutarı ve aylık bağlama oranı bulunacak.

Ortalama aylık kazanç tutarı ile aylık bağlama oranı çarpılarak emekli aylığı tutarına ulaşılacak. Hesaplanan emekli aylığı 2023 yılı emekli aylıklarına ocak ve temmuz dönemlerinde yapılan zammın kümülatif oranında (yüzde 62.5 oranında) artırılacak. Ve son olarak Ocak 2024’te emekli aylıklarına yapılan zam oranında tutar tekrar artırılacak.

2024 itibariyle başvurulursa...

Ocak 2024 ayı içinde emekli aylığı talebinde bulunanlara 1 Şubat 2024 tarihinden itibaren emekli aylığı bağlanacak. Bağlanacak emekli aylığı ise şu şekilde hesaplanacak:

1 Ocak 2000’den önceki döneme ilişkin olarak, katsayı ve gösterge sistemine göre (eski usule göre) hesaplanan kısmi aylık ile 2000’den sonraki prime esas kazanç tutarları, ait olduğu yıldan, emeklilik talep tarihinden (Ocak 2024 ayından) önceki yıl olan 2023 yılı güncelleme katsayısına göre artırılarak güncellenecek.

Ve prim ödeme gün sayısına göre emekli aylığı hesabına esas ortalama aylık kazanç tutarı ve aylık bağlama oranı bulunacak. Ortalama aylık kazanç tutarı ile aylık bağlama oranı çarpılarak emekli aylığı tutarına ulaşılacak. Hesaplanan emekli aylığı; Ocak 2024’te emekli aylıklarına yapılan zam oranında artırılacak.

Kıdem tazminatını sakın unutmayın…

‘Kıdem tazminatı’ emeklilik başvuru tarihini belirlerken göz ardı edilmemesi gereken en önemli unsurdur. Çünkü, 2023’te emekli olacakların kıdem tazminatı, 2023’te aldıkları en son ücretleri üzerinden, 2024’te emekli olacakların kıdem tazminatı da 2024’te alacakları son brüt ücretleri üstünden hesaplanacaktır.

Bu da demek oluyor ki 2024 başından itibaren asgari ücrete yapılacak zamdan dolayı 2024 emeklilerinin daha fazla kıdem tazminatı alınacak.

Örnekle, Ocak 2024’te brüt asgari ücretin 20 bin liraya yükseleceği düşünülürse, bir yıl çalışması karşılığında 20 bin lira kıdem tazminatı hesaplanacak. Memur maaşlarında yapılacak zamma paralel olarak kıdem tazminatı tavan tutarı da artacağından (yüzde 50 civarında artış beklenmekte), özellikle brüt ücret tutarı 2023 yılı kıdem tazminatının tavan tutarı olan 23 bin 489.83 liranın üstünde olanların, 2024’te emekli olmaları halinde daha fazla (yaklaşık yüzde 50’ye yakın) kıdem tazminatı alacaklarına hiç şüphe gerektirmeyen bir gerçek.

Tüm detaylar göz önünde bulundurulduğunda sonuç olarak aralık ayı enflasyon oranının yüzde 3 altında çıkması halinde emeklilik başvurusunun Aralık 2023 ayı sonuna kadar, yüzde 3’ün üstünde çıkması halinde ise Ocak 2024 ayında emeklilik talebinde bulunmaları avantajlı olacaktır.