Sanayide Yeni Trend: Paylaşımlı Fabrika Modeli KOBİ'ler Arasında Yaygınlaşıyor

Paylaşım Ekonomisi KOBİ'lere Sıçradı

Günümüzde birçok alanda maliyet avantajı sağlayan paylaşım ekonomisi, küçük ve orta büyüklükteki işletmelere (KOBİ) de sıçramış durumda. Artan maliyetler ve yüksek kiralar, ülke çapında farklı sektörlerde faaliyet gösteren KOBİ'leri ve genç girişimcileri "paylaşımlı fabrika" modeline yönlendiriyor.

Gıda, teknoloji, tekstil ve el sanatları gibi alanlarda faaliyet gösteren firmalar, paylaşımlı üretim tesisleri kurarak hem maliyetleri düşürüyor hem de sürdürülebilir üretime adım atıyor. İkitelli ve OSTİM gibi sanayi bölgelerinde yaygınlaşan uygulama, "Makinehangar" ismiyle Kartal ve Şişli gibi bölgelerde de açılmış durumda. Bu ortak alanlarda KOBİ'ler Ar-Ge ve üretim yapabiliyor.

Yüksek Kiralara Çözüm: Birlikte Üretim Modeli

"Birlikte Üretim Modeli" olarak adlandırılan paylaşımlı atölye ve üretim alanları, özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerde hızla yayılıyor. Bu model, girişimcilere ve KOBİ'lere yüksek kira maliyetlerinden kurtularak daha erişilebilir üretim alanları sunuyor.

Bazı firmalar ortak hammadde alımları ile maliyetleri düşürürken, girişimciler de büyük bilgisayarların bilgi ve altyapı olanaklarından faydalanıyor. Bu sayede hem maliyet avantajı sağlanıyor hem de üretim süreçleri hızlanıyor.

OSTİM ve İkitelli'de Popülerlik Artıyor

OSB'lerde bazı fabrikalar, atıl üretim hatlarını ve makinelerini başka faaliyetlere açarak kapasitelerini değerlendirme yoluna gidiyor. Bu model, yüksek sabit giderlere sahip üretim tesislerinin kapasitelerini artırırken, küçük işletmelere ve yeni girişimcilere daha düşük maliyetlerle üretim yapma imkânı sunuyor.

Ankara OSTİM'de faaliyet gösteren sanayiciler, ortak üretim modelini şu şekilde anlatıyor:

"Bu modelle, makinelerimizin boşta kalmasını önlüyor ve sabit giderlerimizi optimize ediyoruz."

İstanbul İkitelli'de faaliyet gösteren Serkan Demir ise modelin rekabet avantajına dikkat çekerek şöyle konuştu:

"Paylaşımlı üretim sayesinde işletme giderlerimizi ciddi oranda azaltıyoruz. Bu da ürünlerimizin rekabet gücünü artırıyor ve bize şans sunuyor. OSB yönetimleri de atıl kapasiteleri bu yöntemle birleştiriyor. Bunun için dijital uygulamalar dahi geliştiriliyor. Artık yeni fabrika kurulurken de bu mantıkla bakılıyor."

OSB Arazi Fiyatları Boğaz'ı Solladı

Paylaşımlı fabrikaların artmasındaki en önemli nedenlerden biri de arazi fiyatlarının yükselmesi. Türkiye genelinde OSB'lerde kira artış oranları son 3 yılda yüzde 150'yi bulurken, metrekare satış fiyatları ise Boğaz'daki yalılara yaklaştı.

Marmara Bölgesi'nde Bursa, Tekirdağ, Kocaeli ve İstanbul gibi şehirlerde OSB sayıları 40'ı aşarken, bu bölgelerdeki arazi fiyatları ciddi oranda arttı. OSB'lerde rant amacıyla boş arazilerin metrekare fiyatları 2 bin dolara kadar ulaşınca, üretimde büyük bir risk ortaya çıktı. Bu durum, paylaşım ekonomisinin sanayi sektöründe hızla yayılmasına neden oldu.

Maliyet Avantajı ve Rekabet Gücü

Türkiye genelinde yükselen fiyatlar ve daralan pazar koşulları, OSB'lerdeki KOBİ ve girişimcileri üretken çözümler bulmaya teşvik ediyor. Farklı sektörlerdeki firmalar ve genç girişimciler, OSB'lerde ortak üretim modellerini benimseyerek güçlerini birleştiriyor.

Atıl kapasiteye sahip fabrikalar, ihtiyaç sahibi girişimcilerle ve küçük işletmelere kapılarını açarak maliyetleri düşürüyor ve rekabet avantajı sağlıyor. Bu sayede hem büyük ölçekli işletmeler kaynaklarını verimli kullanıyor hem de küçük işletmeler ve girişimciler daha düşük maliyetlerle üretim yapabiliyor.