Sakarya'nın 700 yıllık camisi Orhan Gazi!

Sakarya'nın Erenler ilçesi sınırlarında bulunan, 14. yüzyılda inşa edilmiş çantı tekniği ile yapılmış cami. Büyükesence Orhan Camii, orijinal bir erken dönem Osmanlı mimarisi örneğidir.

Cami, Sakarya-Düzce karayolunun, 5. km'sinden, kuzeye ayrılan yol üzerindeki Büyükesence mahallesinin mezarlığındadır. Mezarlık köy merkezinin 2 km doğusundadır. Cami Büyükesence (Büyük Tersiye), Küçükesence (Küçük Tersiye) ve Hasanbey köylerinin Cuma Camii olarak yapılmıştır. Yakın zamana kadar kullanılan cami, artık metruk bir haldedir.

250 Yıllık kullanılan teknik ile yapıldı

Cami Osmanlı Devleti'nin kuruluşunda ilk 250 yıl kullanılan bir teknikle yapılmıştır. Orhan Gazi döneminde kullanılmaya başlanan teknik, Kanuni döneminde sona ermiştir. Caminin asıl ibadet kısmı haricinde, değişik ihtiyaçlara uygun yan eklentileri bulunduğundan Yan Mekanlı Camiler denilmektedir.

Cami 8,60X15,40 m ebatlarında, dikdörtgen geometridedir. Toprak üzerinde taş temele oturtulmuştur. 7–10 cm kalınlık, 20–30 cm genişlikte, kütüklerin baş tarafları, kertme-geçirme şeklinde çantı yöntemi ile birleştirilmiştir. İçeriden ve dışarıdan bağdadi üzerine samanlı sıva yapılmıştır. Cami kubbesi olmayıp beşik örtüsü tarzı çatılıdır. Minaresi orijinal olmayıp, 1967 depreminden sonra yenilenmiştir. Mihrap ve minberi orijinal olmayıp sonradan yapılmıştır.

1326-1359 yıllarında yapıldı

Caminin vakfiyesi ve kitabesi yoktur. Vakıflar Genel Müdürlüğü kayıtlarında, Orhan Gazi adına kayıtlıdır. Kesin yapım tarihi bilinmemekte, 1326-1359 yılları arasında yapıldığı tahmin edilmektedir.

Restore ediliyor

2018 yılında restorasyon çalışmaları başlatıldı. Sakarya Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü, cami üzerinde bir süredir çalışma yürütüyordu. Anıtlar Kurulu tarafından da tescillenmiş ibadethanenin, iç ve dış mimarisiyle taşıyıcı sistemine ilişkin özellikler tek tek tespit edildi. Sakarya Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Tülin Çoruhlu, "Rölöve dersinde öğrencilerimizle birlikte tüm mezar taşlarını belgeledik. Caminin planlarını aldık, kesitlerini çizdik. Fotoğraflarla da belgeledik" dedi.

Editör: Hilal Beyaz