"Girişim ekosistemine GSYF desteği riske girebilir"
İrlanda, Finlandiya ve Norveç gibi ülkeleri geride bıraktık
Türkiye girişim ekosistemine bu yılın ilk 9 ayında,
Startups.watch’un Türkiye Startup Ekosistemi 2024 Üçüncü Çeyrek
Raporu’na göre, 709 milyon dolar yatırım yapıldı. Bu rakam, aynı
dönemde İrlanda, Finlandiya ve Norveç gibi gelişmiş ekonomilerin
aldığı yatırımdan daha yüksek. Böylece, son 5 yılda Türkiye’de
girişimler 4,8 milyar dolardan fazla yatırım aldı. Rapora göre,
2019 yılında her 10 yatırımın birinde bir GSYF yer alıyordu. Takip
eden yıllarda bu oran sürekli olarak arttı. 2023 yılında neredeyse
her 2 yatırımdan birinde bir GSYF yer aldı. 2024 yılı ilk dokuz
ayında bu oran şimdilik yüzde 17 seviyesinde yer alıyorsa da, yıl
sonunda yüzde 42’ye ulaşması bekleniyor. 2019 yılından bu yana
GSYF’ler kanalıyla girişimlere 951 milyon dolar finansman
sağlandı.
GSYF’lerin büyüklüğü 191,97 milyar lira seviyesinde
GSYF’lerin toplam büyüklüğü eylül sonu itibarıyla 191,97 milyar
lira seviyesine ulaştı. 5 yıl önce, 2019 yılı eylül ayında pazar
büyüklüğü sadece 1,6 milyar liraydı. Bu büyümenin ardında yatan
nedenler arasında, GSYF yatırımı ile uluslararası başarı yakalayan
girişimlerin yatırımcısını yüksek performansları ile memnun
etmesinin yanı sıra, bu fonların avantajlarının giderek fark
edilmesi ve BES’lerin GSYF’lere olan ilgisinin artması gibi
nedenler yer alıyor. SPK tarafından 2022’de yapılan düzenlemeyle
teknopark şirketlerinin ArGe gelirlerinin yüzde 2’sini yatırıma
ayırmaları zorunluluğu getirilmesi, GSYF’lerin büyümesinde etkili
oldu. 2024’te bu oran yüzde 3’e ulaştı.
Yeni düzenleme ile büyümeyi teşvik eden değişiklikler
Yeni tebliğ ile yurt dışı yatırım sınırları genişletildi. Yurt
dışında kurulu, varlıklarının en az yüzde 51’i Türkiye'deki bağlı
ortaklık veya iştiraklerden oluşan girişim şirketlerine yatırım
yapma imkânı tanındı. Bunun yanında, yurt dışında kurulu girişim
şirketlerine yapılan yatırım sınırı, fon toplam değerinin yüzde
10’undan yüzde 15’e çıkarıldı.
Girişim sermayesi yatırım fonlarının en az yüzde 80'inin diğer GSYF
katılma paylarından oluşabileceği fon sepeti fonu yapısında ihraç
edilmesine izin verildi. Bu değişiklikle, yatırımcıların doğrudan
girişim şirketlerine yatırım yapmak yerine, GSYF'ler üzerinden
risklerini dağıtarak yatırımlarını çeşitlendirebilmeleri
hedeflendi. Bu düzenleme aynı zamanda, yatırımcıların daha önce
yatırım almış ve yatırım turunu tamamlamış girişim şirketlerine
yatırım yapabilmelerini de mümkün kıldı.
Fonların başvuru süreçlerinin hızlandırılması amacıyla GSYF'lerin
menkul kıymet yatırım fonları ve gayrimenkul yatırım fonları gibi
şemsiye fonlar altında ihraç edilebilmesine olanak tanındı.