Kahramanmaraş merkezli yaşanan deprem felaketi ülkenin gündemine bomba gibi düşmüş, ülkede herkes bir şekilde bu felaketten etkilenmişken, depremi yaşamamış dahi olsa birçok evde başka bir korku ve telaş yaşanmakta…
Deprem ve deprem haberleri sonrası birçok çocuğun etkilendiğini, günlük rutinlerinin bozulduğunu, uykularının düzensizleştiğini, tuvalete gitmeye çekindiklerini, yalnız veya odasında yatmak istemediklerini gözlemlemekteyiz.
Çocuklar 12 yaşına kadar soyut düşünemezler bu nedenle depremin nasıl oluştuğu, nelerle sonuçlanabileceği, ölüm korkusu onlar için cevaplanamayan sorulardır ve bu nedenle kaygıya ve korkuya sebep olabilir. Belirsizlikler çocuklarda korkuyla birlikte kaygıların artmasına neden olur. Kaygılanan çocuklar kendilerini güvende hissetmezler. Bu nedenle çocukların zihinlerinde oluşan ‘’Neden, Niçin?’’ sorularına yaşlarına uygun cevaplar vermek ebeveynler açısından önem arz ediyor. Şayet çocuğunuz okul öncesi, birinci ve ikinci sınıf döneminde ise henüz somut dönemde oldukları için depremi somutlaştırarak çocukların anlayabileceği sade ifadelerle ve oyunlarla anlatabiliriz. Örneğin; Elinize bir yumurta alıp yumurtanın kabuğunu mavi kalemle çizip daha sonra çizdiğiniz yerleri çatlatın ardından yaşadığımız yerin altında katmanlar var bu katmanlar hareket ettiğinde yerkabuğunda tıpkı bu yumurtada olduğu gibi kırılmalar olur. Bu kırılmalar olduğunda içinde yaşadığımız binalar da sallanır. Bu sallanmaya deprem denir. Bu nedenle evlerimizi depreme dayanıklı yapmaya çalışırız dedikten sonra çocuğunuzun ve sizlerin güvende olduğunuzu ve deprem için önlemler aldığınızı ona mutlaka ifade edin.
Çocukları zihinsel olarak afetlere hazırlamak için onların sorularına doğru cevaplar vermek önemlidir. Aşırı abartılı ve kötü bir bilgi şeklinde verilirse çocuğun geleceğe bakış açısını değiştirir, fiziksel ve ruhsal iyilik halini tehdit eder. Ayrıca basından, sosyal medyadan veya çevrelerinden depremin yıkıcı ve öldürücü etkilerini duymalarıyla, bu korkuya sevdiklerinin ve kendi canlarını kaybetme korkusu da eklenir.
Çocuklar deprem felaketinin kendilerinin ve ailelerinin de başına geleceğine dair endişe ve korkular yaşayabilirler. Sormak istediği sorularda, asıl olarak siz ebeveynlerinden duymak istedikleri şeyin, güvende olup olmadıkları sorusunun cevabı olduğunu fark edebilirsiniz. Bunu kendi evinizin güvenliği konusunda ne tür önlemler aldığınızı, annesinin, babasının, büyükanne ve büyükbabasının onu çok sevdiğini, onun güvenliğini sağlamak için yanında ve hazır olacağınızı sıklıkla belirterek yapabilirsiniz. Çocuğunuz eğer deprem bölgesindeki çocuklar için endişe edecek olursa, onlara yardım etmek üzere çevrelerinde bir sürü yetişkinin olduğunu söyleyerek onu rahatlatabilirsiniz.
Çocuklar sadece kendilerine söylenenleri değil, etrafta konuşulanları da dinler ve bu konuşmalardan etkilenirler. Ebeveynler kendi kaygılarını kontrol etmeli, yakınlarıyla mümkün olduğu kadar çocuğun olduğu ortamlarda endişe arttırıcı içerikte telefon konuşması vb. yapmaktan kaçınmalılar.
Her ne kadar çocukları depremle ilgili üzücü ve korkutucu görüntülerden uzak tutmamız gerekse de kimi zaman bunu başaramayabiliyoruz ve maalesef çocuklar birçok insanın yaşamını kaybettiği bu olay ile ilgili çok sayıda şey duyuyor ve görüyorlar. Özellikle okul öncesi dönemde bu tarz haber ve tekrarlayan görüntüler çocuğun kaygısını gittikçe artırabileceği gibi, aynı zamanda tek bir olayın tekrar tekrar meydana geldiğini düşündürtebilir. Şahit oldukları görüntüler her ne kadar kendi çevrelerine ait olmasa da birtakım benzerlikler kurabilir ve evinden çok uzakta olan bir felaketi yanı başlarında gibi anlayabilirler. Eğer programın içeriği çocuğunuzun yaşına uygun değilse, o programı değiştirmeli veya televizyonu kapatmalısınız.
Ve son olarak ailenin bilmesi gereken en önemli nokta, çocuğun kaygı nedeniyle uyku, tuvalet, yemek gibi rutinlerinin bozulması durumunda uzun sürerse mutlaka bir uzmana danışması gerekmektedir.
Deprem ile ilgili 5 altın öneri;
1) İlk olarak anne ve babalar kendi duygularını yönetebilmelidir. Kendi korkularını kontrol altına alamayan ebeveynin çocuğunu rahatlatması çok zordur.
2) Önlemlerimizi aldığımızda depremin doğuracağı zararlardan korunabileceğimizi ve güvende olduğumuzu çocuğumuza anlatmalıyız. Çocukların zihnini bulandıracak ve kaygılarını daha da arttıracak bilgi vermekten kaçınmalıyız.
3) Çocuğunuza ‘’Ben senin yanındayım, ailemiz güvende, aldığımız önlemlerle kendimizi koruyup depremi atlatabiliriz’’ şeklinde söylemler çocuğunuzun kaygılarını azaltıp kendini güvende hissetmesine sebep olacaktır.
4) Çocuğunuzu yüreklendirmek amacıyla duygularını bastırmasına neden olacak tutumlardan uzak durmak gerekir. Örneğin; ‘’Korkacak bir şey yok, korkma, saçmalıyorsun’’ demek korkularını gidermez. Bunun yerine korkular üzerine konuşmak, çizmesini istemek, oyun oynamak çocuğun kendini ifade etmesini sağladığı için onu rahatlatacaktır.
5) Son olarak çocuğunuza sıkça sarılın, temas edin. Bu onun kendisini güvende hissetmesine katkı sağlayacaktır.
İLETİŞİM: 05441695400
Instagram: pediatriuzmani / cocukizlemakademisi